Powodzie stanowią ogromne wyzwanie dla środowiska naturalnego, szczególnie w przypadkach, gdy woda zalewa tereny przemysłowe, wprowadzając do gleby zanieczyszczenia ropopochodne. Odbudowa takich terenów to skomplikowany proces, wymagający skutecznych i ekologicznych metod rekultywacji. Jednym z coraz częściej stosowanych rozwiązań są Efektywne Mikroorganizmy, które od lat budzą zainteresowanie badaczy i specjalistów w dziedzinie ochrony środowiska. Liczne publikacje naukowe wskazują na ich efektywność w degradacji toksycznych substancji, co czyni EM obiecującym narzędziem do walki z zanieczyszczeniami po katastrofach ekologicznych.
Mechanizm działania Efektywnych Mikroorganizmów
EM to mieszanina mikroorganizmów, które wzajemnie współpracują, przyspieszając procesy rozkładu substancji organicznych. W skład tej mieszanki wchodzą m.in. bakterie kwasu mlekowego, bakterie fotosyntetyczne oraz drożdże. Ich rolą w kontekście zanieczyszczeń ropopochodnych jest stymulowanie naturalnych procesów biodegradacji – mikroorganizmy te przekształcają toksyczne związki, takie jak węglowodory, w mniej szkodliwe substancje, w tym wodę i dwutlenek węgla. Według badań, zastosowanie EM może znacząco przyspieszyć naturalne procesy oczyszczania gleby, które bez ich wsparcia trwałyby znacznie dłużej.
Istnieje wiele badań potwierdzających skuteczność Efektywnych Mikroorganizmów (EM) w bioremediacji środowisk zanieczyszczonych substancjami ropopochodnymi, zwłaszcza w systemach glebowych i wodnych, dotkniętych powodziami, tsunami czy tajfunami. Badania te pokazują, że EMy, które zawierają pożyteczne bakterie, grzyby i drożdże, mogą wspomagać naturalny proces biodegradacji węglowodorów. Mikroorganizmy te rozkładają zanieczyszczenia, takie jak substancje ropopochodne, na mniej szkodliwe substancje za pomocą enzymów lub poprzez tworzenie korzystnych warunków dla rodzimych społeczności mikroorganizmów.
⬇️⬇️⬇️
https://link.springer.com/article/10.1007/s44378-024-00004-5
Jedną z metod wykorzystywania EM jest biostymulacja, gdzie dodaje się składniki odżywcze, takie jak azot i fosfor, aby wspomóc naturalną mikroflorę w rozkładaniu węglowodorów. Biostymulacja w połączeniu z EM przyspiesza proces degradacji, co jest szczególnie przydatne na zalanych terenach, gdzie wody powodziowe niosą zanieczyszczenia chemiczne i ropopochodne, m.in.z zalanych stacji paliw zanieczyszczając na swej drodze gleby i wody.
Innym skutecznym podejściem jest bioaugmentacja, w ramach której wprowadza się dodatkowe szczepy mikroorganizmów, takich jak EM, aby wspomóc degradację, zwłaszcza w przypadku wysokiego stopnia zanieczyszczenia.
⬇️⬇️⬇️
https://www.mdpi.com/2673-9976/31/1/4
W niektórych badaniach skupiono się na procesach bioremediacyjnych opartych na EM, które podkreślają zrównoważony charakter, opłacalność i ekologiczność tej technologii w oczyszczaniu zanieczyszczonych środowisk.
Te metody dają obiecujące rezultaty w przywracaniu terenów dotkniętych zanieczyszczeniami ropopochodnymi, szczególnie w miejscach takich jak południowo zachodnia Polska, gdzie powódź przyczyniła się do rozprzestrzeniania tego typu zanieczyszczeń na znacznym obszarze.
Zastosowanie EM w usuwaniu zanieczyszczeń ropopochodnych
Jedną z kluczowych korzyści płynących z zastosowania EM w rekultywacji terenów po powodzi jest ich zdolność do działania w różnych warunkach środowiskowych. W badaniach prowadzonych przez naukowców na całym świecie udowodniono, że mikroorganizmy efektywnie działają nawet w trudnych warunkach, takich jak gleby ubogie w tlen czy zanieczyszczone na dużych głębokościach.
⬇️⬇️⬇️
https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-981-13-1840-5_5
Warto również podkreślić, że EM działają w sposób zrównoważony. Zamiast dodatkowo obciążać środowisko, jak niektóre chemiczne metody oczyszczania, mikroorganizmy te wspierają odbudowę naturalnej mikroflory gleby. Tym samym przyczyniają się nie tylko do degradacji szkodliwych substancji, ale również do poprawy ogólnej jakości gleby, co w dłuższej perspektywie sprzyja odbudowie ekosystemów.
Praktyczne zastosowanie EM po powodzi
W praktyce EM mogą być stosowane na kilka sposobów, w zależności od stopnia zanieczyszczenia i warunków terenowych. Jednym z najczęściej rekomendowanych podejść jest oprysk terenów zanieczyszczonych, który pozwala na równomierne rozprowadzenie mikroorganizmów na powierzchni gleby. W sytuacji, gdy zanieczyszczenia przeniknęły w głąb, EM można aplikować bezpośrednio do gleby, np. poprzez iniekcję czy opryski połączone z uprawkami. Proces ten może być powtarzany kilkukrotnie, w zależności od stopnia skażenia – najczęściej zaleca się 2-4 cykle aplikacji.
Warto dodać, że w polskich warunkach badania nad właściwościami mikroorganizmów dla rozkładu zanieczyszczeń w glebie są wciąż rozwijane. W naszym kraju powodzie są częstym zjawiskiem, a zanieczyszczenia przemysłowe niesione przez wody powodziowe stanowią poważne zagrożenie również dla terenów rolniczych, dlatego też rosnąca liczba badań nad EM jest niezwykle istotna dla przyszłych działań naprawczych. Obecnie Fundacja Green Gaya wraz z Uniwersytetem Wrocławskim oraz Laboratorium Afortest zbierają próby z zalanych terenów i prowadzą badania o skuteczności zastosowania EM w bioremediacji. Będziemy niezwłocznie publikować uzyskane wyniki.
Podsumowanie
Zanieczyszczenia ropopochodne po powodzi są poważnym wyzwaniem, z którym muszą mierzyć się zarówno władze lokalne, jak i specjaliści ds. ochrony środowiska. Efektywne Mikroorganizmy stanowią innowacyjne i skuteczne rozwiązanie, które zyskuje coraz większe uznanie wśród badaczy i praktyków. Ich zdolność do przyspieszania biodegradacji oraz zrównoważone działanie sprawiają, że są one obiecującym narzędziem do rekultywacji zanieczyszczonych terenów.
