Próchnica jest to substancja organiczna, powstająca w glebie w procesach biotycznych i abiotycznych. Substancje humusowe w glebie są stale odnawiane, a o żyzności gleby decyduje szybkość przekształceń w obrębie substancji organicznej, a nie tylko jej zawartość bezwzględna. W glebie proces humifikacji zachodzi równolegle do procesów rozkładu świeżej materii organicznej i równolegle do procesów rozkładu samej próchnicy.
Dynamika procesów rozkładu i humifikacji jest ściśle związana z obecnością mikroorganizmów glebowych i zależy przede wszystkim od ich biologicznej równowagi.
Drobnoustroje biorą udział w następujących procesach związanych z powstawaniem próchnicy:
- rozkładzie świeżej materii organicznej i produkcji metabolitów stanowiących tworzywo dla związków humusowych, produkcji biomasy, która po autolizie stanowi również substrat dla budowy próchnicy
- katalizie enzymatycznej procesów syntezy
Substancje organiczne wchodzące w skład próchnicy to kwasy huminowe, fulwonowe i huminy oraz wiele innych. Wpływają one na właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne gleby w znacznie większym stopniu niż pozostałe składniki masy glebowej np.: - ciemne zabarwienie powoduje intensywniejsze pochłanianie promieni słonecznych co wpływa na poprawę właściwości cieplnych gleby(gleba próchniczna szybciej ogrzewa się wiosną.) wapń w połączeniu z kompleksem sorpcyjnym gleby próchnicznej wpływa na poprawę struktury gruzełkowatej gleby. Wpływa to na polową pojemność wodną, powietrzną oraz na porowatość i przepuszczalność wszystkich rodzajów gleb. Próchnica w glebach lekkich powoduje większą ich zwięzłość i obniża zwięzłość w glebach ciężkich
Związki próchniczne to główne źródło energii dla mikroorganizmów i magazyn makro i mikroelementów, które są z nich uwalniane w procesie mineralizacji. Zawartość substancji próchnicznych w glebach mineralnych to ważny wskaźnik ich żyzności. Dlatego zaleca się systematyczne badanie gleby pod względem zawartości próchnicy.
N, P, K, Ca, Mg, S to podstawowe makroelementy niezbędne do życia, które mogą być przyswojone z kompleksu glebowego tylko z pomocą przemian mikrobiologicznych. W biomasie drobnoustrojów jest zmagazynowane 5-25kg P2O5 na 1 ha warstwy ornej gleby. Populacje drobnoustrojów zasiedlających glebę odnawiają się wielokrotnie. Przy 10 krotnej wymianie populacji jest udostępniane roślinom 50-250 kg P2O5 na 1 ha. Związki potasu w glebie należą do łatwo wymywanych i w ten sposób stają się niedostępne. Tylko potas wymienny związany w kompleksie sorpcyjnym przez organizmy glebowe jest przyswajalny dla roślin. Wapń w glebie w połączeniu z kompleksem sorpcyjnym zapobiega zakwaszeniu gleby. Tylko współdziałanie wapnia ze związkami próchnicznymi daje oczekiwane efekty. W przeciwnym razie wapń jest wymywany a ponadto ogranicza znacznie przyswajalność potasu.
Efektywne Mikroorganizmy skutecznie i trwale przywracają glebie właściwości warunkujące jej żyzność i urodzajność. Ożywienie gleby i jej regeneracja przyczynia się do przywrócenia właściwości warunkujących przyswajanie składników pokarmowych w postaci makro i mikroelementów. Gleba odznacza się dużą zdolnością utrzymywania dynamicznej równowagi swego stanu fizykochemicznego i biocenozy. Jednakże przekraczając pewien próg przy intensywnym i nierównomiernym stosowaniu zabiegów doraźnie podnoszących plon i działając niezgodnie z warunkami przyrodniczymi danego regionu można tą równowagę zniszczyć. Uprawa roli aby byłą ekonomiczna i racjonalnie wykorzystująca potencjał musi być prowadzona w zgodzie z naturą, a nie wbrew niej.
Jak działa Technologia Efektywnych Mikroorganizmów?
Zawartość próchnicy w glebie, pH, dostępność przyswajalnych form azotu, fosforu, potasu, magnezu i mikroelementów jest wyznacznikiem żyzności gleby. Dzięki stosowaniu Efektywnych Mikroorganizmów następuje skuteczna i trwała poprawa najistotniejszych parametrów gleby, które mają bezpośredni wpływ na wzrost efektu ekonomicznego.
Oryginalna Technologia EM zatrzymuje zachodzące w osłabionej intensywną uprawą glebie gnicie materii organicznej i zastępuje je procesami odpowiadającymi za odbudowanie próchnicy i ustabilizowanie pH (odkwaszanie) gleby i stopniowe udostępnianie roślinom potrzebnych jej substancji w optymalnych dla niej formach i proporcjach(przyswajalne formy azotu, potasu, magnezu, fosforu i mikroelementów). Dzięki zawartości bakterii azotobacter możliwe jest też wzbogacanie gleby o azot tak jak przy roślinach motylkowych. Wraz z odbudowywaniem warstwy próchniczej poprawia się struktura gleby i rośliny lepiej znoszą zarówno suszę jak i długotrwałe deszcze. Woda lepiej wchłania się do próchnicowej gleby, która może przyjąć zdecydowanie więcej deszczu. Na glebie po wyschnięciu nie tworzy się tzw. skorupa. Korzenie są lepiej rozwinięte i mogą wykorzystywać w miarę potrzeby zmagazynowaną wcześniej wodę, której w zdegradowanej glebie brakuje.
Technologia EM pozwala odbudować żyzności gleby zdegradowanej, ale też zbudować żyzność gleb o niskiej klasie. Tempo procesu budowania żyzności przy stosowaniu oryginalnej Technologii EM jest uzależnione od sposobu nawożenia, intensywności uprawy, klimatu, stosunków wodnych i typu gleby.
Skomplikowany proces symbiozy roślin i mikroorganizmów glebowych posiada zdolność samoregulacji dopiero od pewnego poziomu. Gleboznawcy ustanawiają dolną zawartość węgla na poziomie ok. 1% (czyli zaw. próchnicy ok. 2%). W glebie przy takim poziomie węgla azot może być wykorzystany do wzrostu roślin. Optymalna regulacja zaczyna się od około 2,5% węgla (ok.5% próchnicy). Jednocześnie stosunek węgla do azotu musi zawierać się pomiędzy 7/1 a 10/1. Na podstawie wiosennej mineralizacji może być oszacowana zdolność plonotwórcza gleby. Typową glebę zawierającą ok. 1% węgla można nazwać zdegradowaną. Zawiera ona w warstwie ornej ok. 3,5t/ha organicznego azotu, z którego co roku mineralizuje się ok. 1-2%. Przy wiosennej mineralizacji otrzymuje się 35-70 kg/ha ( N-NO3). Organiczne nawożenie może wnieść dodatkowo około 40kg azotu. Na przykładzie pszenicy ozimej, ogranicza to jej plon do poziomu 3-4 t/ha. W produktywnej ożywionej glebie, którą z reguły należy odtworzyć, zawartość organicznego azotu w warstwie powierzchniowej ( o głębokości ok. 10 cm) wynosi nawet 19 t/ha.W okresie wegetacji, uwalniane jest w glebie min. 300 kg/ha azotu. Jest to dolna granica przy plonie pszenicy ok. 10 t/ha. Taka gleba nie potrzebuje już więcej wapnowania, ponieważ sama utrzymuje się w równowadze chemicznej.
Powszechnie wiadomo, że naturalny proces odbudowywania żyzności gleby może trwać wiele lat i jest uzależniony od nawożenia, rodzaju uprawy i płodozmianu, następnie od lokalnego klimatu, stosunków wodnych, typu gleby itd. Z tego wynika, że jest to proces długotrwały. Życie biologiczne w glebie przy jej intensywnej uprawie i braku nawozów organicznych trzeba wspierać z pomocą Efektywnych Mikroorganizmów EM. Jeśli do masy organicznej w glebie dostarczymy Efektywne Mikroorganizmy EM wówczas zaczynają one dominować nad mikroorganizmami chorobotwórczymi, co objawia się fermentacyjnym procesem rozkładu i mineralizacji.
