Kilka negatywnych czynników przyczynia się do spadku populacji owadów zapylających, w tym pszczół, które niewątpliwie są najważniejszym pod względem ekologicznym i ekonomicznym gatunkiem. Zagrożeniem są nie tylko pasożyty i patogeny, ale także ekspozycja na pestycydy, ograniczona różnorodność roślin i niesprzyjające warunki pogodowe. Wszystkie te czynniki mogą powodować zaburzenia składu mikrobioty pszczół, a w efekcie wpływać na ich kondycję i zdrowotność.
Od pewnego czasu wiadomo, że produkty zawierające Efektywne Mikroorganizmy® mają ważny wpływ na kondycję i zdrowotność pszczół miodnych, zarówno na poziomie osobnika, jak i rodziny. Mikroorganizmy probiotyczne konkurują z drobnoustrojami chorobotwórczymi w przewodzie pokarmowym pszczół. Obecność probiotyków może mieć wpływ na odpowiedź immunologiczną i metabolizm pszczół.
W naukowym piśmie Journal of Insects nr 11(9) ukazał się artykuł zespołu badaczy z Laboratorium Zaawansowanej Genomiki w Katedrze Medycyny Molekularnej Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu w Zagrzebiu pod kierownictwem prof. Ivany Tlak Gajger (na zdjęciu po prawej, obok Jun Matsumoto z EMRO).
Naukowcy postanowili zbadać i ocenić wpływ na pszczoły miodne probiotyków opartych na technologii EM przeznaczonych do stosowania w pszczelarstwie. Badania przeprowadzono w terenie i w laboratorium. W doświadczeniu użyto EM Probiotyku dla pszczół (w Polsce dostępnego pod marką EM Zdrowa Pasieka).
Część terenowa doświadczenia prowadzona była w pasiece położonej w kontynentalnej części Chorwacji. Doświadczeniem objęto 12 jednorodnych rodzin pszczelich porażonych naturalnie Nosema spp. Pszczołom w okresie 40 dni podawano co drugi dzień syrop cukrowy z 10% dodatkiem probiotyku EM® przez opryskiwanie ramek pokrytych dorosłymi pszczołami (grupa a) oraz w karmnikach umieszczonych pod dachem uli (grupa b). W grupach kontrolnych w ten sam sposób podawano czysty syrop cukrowy . Ocena skuteczności dotyczyła siły pszczelich rodzin i poziomu infekcji nosemą.
W laboratorium dorosłym robotnicom podawano syrop cukrowy z dodatkiem EM® w 3 wariantach: 2,5%, 5% oraz 10%. Grupa kontrolna dostawała czysty syrop cukrowy. Przedmiotem badań były parametry biochemiczne i immunologiczne.
Ocena siły kolonii polegała na określeniu średniej liczebności rodzin pszczelich w 1. w 40. dniu eksperymentu wykazała istotne statystycznie różnice w liczebności kolonii między grupą kontrolną, a grupą traktowaną EM®. Na początku doświadczenia liczebność obu grup była zbliżona.
Potwierdzono także spadek poziomu infekcji nosemą w rodzinach żywionych syropem cukrowym z dodatkiem EM®. Niższa liczba zarodników Nosema była obserwowana praktycznie od początku, choć najpierw różnice nie były istotne statystycznie.
Redukcja liczby zarodników w stosunku do wartości pierwotnych w obu grupach doświadczalnych przedstawiała się następująco:
| Podawanie w karmnikach |
Podawanie przez oprysk |
| 10. dzień ⇒ 48% 20. dzień ⇒ 92% 30. dzień ⇒ 93% 40. dzień ⇒ 92% |
10. dzień ⇒ 67% 20. dzień ⇒ 85% 30. dzień ⇒ 92% 40. dzień ⇒ 96% |
Nieco lepsze ograniczenie infekcji w grupie rodzin, którym syrop cukrowy z EM Probiotyk dla pszczół podawano przez oprysk ramek, można tłumaczyć bardziej efektywną dystrybucją probiotyku przy podaniu w tej formie w porównaniu do podawania w karmnikach, z uwagi na specyfikę zachowań społecznych dorosłych pszczół.
Na podstawie uzyskanych w badaniu wyników, a także rezultatów innych doświadczeń, należy uznać, że EM® posiada duży potencjał w leczeniu nosemozy.
Oprócz ograniczenia infekcji N. cernae w doświadczeniu w rodzinach traktowanych preparatem EM Probiotyk dla pszczół zaobserwowano także:
- zwiększoną produkcję jaj przez królową
- lepszy wzrost larw
- większą żywotność osobników dorosłych
- wyższą produkcję miodu
- zmniejszenie liczby roztoczy V. destruktor
- poprawę parametrów fizjologicznych
- wzrost niektórych parametrów układu odpornościowego.
Stosowanie preparatów probiotycznych z pożytecznymi mikroorganizmami, biorąc pod uwagę wytwarzanie metabolitów, może stanowić naturalne narzędzie ochrony pszczół przed patogenami. Taka suplemantacja może skutecznie wspierać zdrowie i być efektywnym narzędziem do zarządzania mikrobiomem pszczół.
