Żyzność gleby to jej naturalna zdolność do zaspokajania pokarmowych i środowiskowych potrzeb roślin, w związku z czym za miarę żyzności można przyjąć wysokość uzyskiwanych plonów. Żyzna gleba stwarza roślinom dobre do rozwoju warunki poprzez prawidłową strukturę, wilgotność, zasobność w składniki odżywcze oraz prawidłowo rozwiniętą florę mikrobiologiczną.
Glebę należy traktować jako pewnego rodzaju „twór ożywiony”, składający się ze składników mineralnych i żywych komórek, który posiada swój własny specyficzny metabolizm. Zakłócenie tej swoistej równowagi powoduje „chorobę”, czyli spadek żyzności, a co za tym idzie spadek plonów. Obecnie najczęściej stosowanym modelem produkcji roślinnej jest 3-4 letnia monokultura zbożowa przerywana jednoroczną uprawą rzepaku. Ponieważ rośliny zbożowe i rzepak nie działają na glebę strukturotwórczo tj. rośliny motylkowe to powinniśmy zastosować wszelką materię organiczną dostępną pod ręką, która pozwoli nam zbudować silną i stabilną strukturę glebową z bogatą mikroflorą.
Najprostszym rozwiązaniem aby przywrócić glebie dobrą strukturę jest wykorzystanie słomy, gdyż jest ona najłatwiej dostępnym nawozem naturalnym, za który nic nie płacimy. Średnio z 5 tonami słomy do gleby wnosimy: 20-35 kg N, 10-15 kg P2O5, 60-110 kg K2O, 6-10 kg MgO, 11-20 kg CaO, 5-8 kg S i mikroelementy. Łatwo dostępny w słomie węgiel stymuluje rozwój mikroorganizmów, które do budowy swojego ciała wykorzystują azot zawarty w substancji organicznej oraz azot glebowy i azot dostarczany w nawozach mineralnych. Proces ten może prowadzić do okresowego blokowania azotu dla roślin, ale po zmniejszeniu się populacji mikroorganizmów azot ten ponownie staje się dostępny dla roślin Jeśli chcemy zapobiec powyższemu procesowi i doprowadzić do efektywnego oraz dobrze zbilansowanego rozłożenia materii organicznej w glebie, która następnie zostanie przebudowana na plon to powinniśmy zastosować kompozycję mikrobiologiczną opracowaną przez japońskiego profesora ogrodnictwa Teruo Higę nazwaną Efektywne Mikroorganizmy – EM. Zawarte w EM wielogatunkowe kompozycje bakterii, grzybów i drożdży przyśpieszają proces rozkładu masy organicznej z zachowaniem korzystnego dla roślin stosunku C:N.
Podczas rozkładu słomy powstaje dwutlenek węgla, woda i produkty fermentacji tj. witaminy, enzymy i antyutleniacze stymulujące wzrost roślin poprzez zwiększenie się strefy włośnikowej korzeni. Dodatkowo w glebie produkowane są substancje galaretowate zawierające kwasy uronowe, huminowe i fulwowe, które odgrywają główną rolę w powstawaniu próchnicy glebowej i dzięki temu polepsza się struktura gleby. Stosując EM Naturalnie Aktywny możemy wyzbyć się problemu blokowania azotu dla roślin podczas rozkładu słomy i poplonów ścierniskowych ponieważ preparat ten zawiera w swoim składzie bakterie Azotobacter, które w naturalny sposób wiążą azot atmosferyczny (50 kg N/ha/rok) i podczas procesów biochemicznych udostępniają go kolejnym grupom mikroorganizmów.
Wysoka efektywność działania EM uwidacznia się w systemach bezorkowej uprawy roli. Ściernisko, na którym jest rozrzucona dobrze pocięta słoma opryskuje się preparatem EM Naturalnie Aktywny w dawce 20-40 l/ha w minimum 200 litrach wody na hektar. Oprysk grubokroplisty należy wykonać w dni pochmurne, wcześnie rano, wieczorem lub w nocy, ponieważ mikroorganizmów zawartych w preparacie nie należy wystawiać na zbyt długie działanie promieni słonecznych. Zaszczepioną materię organiczną należy w jak najszybszym czasie wymieszać z glebą na niewielką głębokość około 8-10 centymetrów najlepiej gruberem, broną lekką lub talerzową albo kultywatorem. Z badań naukowych wynika, iż zastosowanie grubera do przykrycia nawozów organicznych i słomy powoduje ich rozkład w okresie wegetacji na poziomie 80%, natomiast zastosowanie pługa przyczynia się do rozkładu jedynie 19% przyoranej masy. Efektywnych Mikroorganizmów nie wolno łączyć w jednym oprysku ze środkami ochrony roślin, a pierwsze zabiegi herbicydowe zaleca się stosować po około 10-14 dniach od zastosowania EM na masę organiczną.
EM Naturalnie Aktywny działa w każdym odczynie gleby, ale najlepsze efekty uzyskujemy przy pH zbliżonym do obojętnego, dlatego też regenerację gleb bardzo kwaśnych należy wspomóc wapnowaniem, które należy wykonać na 2 tygodnie przed zastosowaniem EM, a wapno należy dobrze wymieszać z glebą. Efektywne Mikroorganizmy przetwarzają nawozy mineralne i organiczne do form przyswajalnych i udostępniają je roślinom do budowy zdrowego systemu korzeniowego i części nadziemnych, co przełoży się na wytworzenie wysokiego i dobrego jakościowo plonu. Rośliny poprzez korzenie wydzielają do gleby substancje sygnalizujące mikroorganizmom, czego w danym momencie do wzrostu potrzeba roślinie. Rolą mikroorganizmów żyjących w glebie jest dostarczenie roślinie wszystkich potrzebnych składników w formie dostępnej „wstępnie przetrawionej”. Okres odżywiania rośliny jest długotrwały i stabilny dzięki czemu unikamy wypłukiwania nawozów do zbyt głębokich warstw ziemi. Efektywne Mikroorganizmy dla roślin znaczą tyle, co dla człowieka zdrowe sprawne trawienie. Warto je mieć. Zdrowa gleba to oszczędność na nawożeniu dolistnym, rośliny nieuzależnione od „kroplówki” wykorzystują potencjał nawozów mineralnych i organicznych”. Z roku na rok gleba zaszczepiona EM będzie bardziej dotleniona, odporniejsza na Fusarium i skrajne warunki pogodowe.
Autor: Dr Marcin Romanowski
